Algemene informatie over water

Kraanwater, regenwater, gedemineraliseerd- en osmosewater

 

In dit artikel - dat ik eigenlijk schreef voor DN - wil ik nader ingaan op de voor- en nadelen van (behandeld) regenwater en (behandeld) kraanwater.

 

Er zijn in de laatste 25 jaar enorme stappen gezet in onze hobby; het verzorgen en kweken van (pijlgif)kikkers. Dit is mede te danken aan alle artikelen in nationale en internationale bladen zoals die van DN. Voeding, licht, temperatuur, verzorging en kweek zijn dankbare onderwerpen en natuurlijk is het inspirerend om de natuurlijke habitat van de kikkers te bekijken in de bladen of in het echt om vervolgens bij de bouw van een paludarium deze omstandigheden proberen te evenaren en te volgen hoe andere hobbygenoten dit proberen te doen. Leren van de ander en niet alles klakkeloos imiteren, maar proberen steeds weer verbeteringen door te voeren, zorgt ervoor dat mogelijk over 25 jaar nog grotere stappen zijn gezet in de ontwikkeling van onze hobby. 

 

Het onderwerp water werd regelmatig wat uitgediept maar naar de zin van de schrijver van dit artikel niet zo vaak dan het verdient! Wat doen we eerst de kikker of het ei? Laten we beginnen met het ei. Wat is de kwaliteit van het water op het blad of in het petrischaaltje waar de kikkers de eieren leggen. Wat is de kwaliteit van het water waar de kikker - of wij -de larven naar toe brengen. Wat is de kwaliteit van het water waar de larven een maand of drie in zitten tot aan de metamorfose tot kikker? En wat is de kwaliteit van het water waar de kikker, wanneer het erg droog is, in gaat zitten om vocht op te nemen of om de eieren met het water om hun lichaam te bevochtigen? Dat zijn volgens mij toch wel elementaire zaken voor een amfibie naast natuurlijk de genen, de voeding en al die andere zaken. Wat bedoelen we dan met kwaliteit. De kalk en zoutconcentratie? Of ook alle andere schadelijke stoffen in het water die er eigenlijk niet in thuishoren?

 

Laten we alles rond het water dat we kunnen aanbieden aan onze kikkers nog eens op een rijtje zetten. Ik weet dat ik niet de eerste en niet de laatste zal zijn die dit doet. 

 

Kraanwater

 

Als Nederlander mag je enorm blij zijn dat het drinkwater in Nederland prima van kwaliteit is, althans een kwaliteit waar meer dan 95 % van de mensheid niet aan kan tippen. Maar dat wil niet zeggen dat het voor onze kikkers top is. Denk maar eens aan alle koperen leidingen, soldeertin, chloorresten en chemicaliën waarvan we het bestaan niet eens vermoeden. Ik weet nog goed dat ik 20 jaar geleden iets merkte aan mijn kikkervissen en pas jaren later hoorde dat mijn waterleidingsbedrijf zonder melding een nieuw katalysator had toegevoegd aan het leidingwater om de kalk te laten binden aan zandkorrels en neer te laten slaan om op die manier toch wat te doen aan het hoge kalkgehalte van het drinkwater in het oostelijk deel van de Achterhoek. Opeens snapte ik de mogelijke oorzaak van de verminderde kweekresultaten. Allemaal redenen om bijvoorbeeld een aantal producten uit het leidingwater te halen.  Denk daarbij aan een osmoseapparaat of ionenwisselaar en een kool Block filter. Daarover zo dadelijk meer.

 

Regenwater 

 

Misschien in oorsprong wel het beste water voor onze kikkers maar door permanente of plotselinge milieuvervuiling, evenals zinken daken, weekmiddelen  in plastic opslagtanks etc. niet van constante kwaliteit en niet zonder meer aan te raden. Ook hier is een redelijk oplossing mogelijk. Een voorfilter en een koolblokfilter doet wonderen. Daarover dadelijk meer.

 

Onthard water

 

Ik bedoel hier het water dat door een kunsthars, die al of niet steeds geregenereerd wordt, onthard is en waar dus met name de kalkzouten verwijderd worden. Dit heet een ionenwisselaar. De kunsthars bestaat uit zeer kleine bolletjes waar het leidingwater langs stroomt. Deze harsbolletjes hebben de eigenschap om kalk aan zich te binden en gelijktijdig natrium los te laten. Op die manier wordt de kalk in uw water vervangen door “onschuldig” natrium. De rest van alle (ook schadelijke stoffen) blijven in het water en het is dan ook aan te raden om bij deze vorm van ontharden een koolblockfilter te gebruiken

 

Osmosewater

 

Hier wordt eigenlijk omkeerde osmose bedoeld. Vaak zit in zo' n systeem een voorfilter en kool Block filter. Een osmoseapparaat moet regelmatig al of niet automatisch worden doorgespoeld. In dit artikel wil ik niet al te ver doorgaan op de werking van deze apparaten. Populair uitgelegd is het zo dat ongeveer een derde deel van het water gezuiverd wordt door een zeer fijn half doorlatend membraan terwijl alles wat er niet in thuis hoort zoals kalk, gifstoffen, bacteriën en dergelijke nagenoeg geheel met de andere 2/3 deel van het water meegevoerd en weggespoeld wordt.

 

En wat nu? Wat is nu het beste water?

 

Ik heb een aantal discussies gevoerd met biologen, hobbyisten en kwekers over de vraag wat het beste water en/of de beste behandeling is van het water dat we in onze hobby kunnen gebruiken (als sproeiwater en ook als water voor de kikkervissen en dergelijke). Geen eenvoudige discussie en geen unanieme mening. Er zijn vele wegen naar Rome, elke situatie heeft misschien een andere beste oplossing en verschillende mensen hebben verschillende stokpaardjes is een antwoord waar u als lezer misschien niet veel aan heeft.

 

Ik zal in ieder geval een aantal overpeinzingen hier verder uitschrijven. Blijf vooral nadenken, neem niet alles klakkeloos over en bouw door. Daarnaast hoop ik dat de tekst discussie oproept en resulteerde in een vervolgartikel in dit blad.

 

Stelling 1

 

Regenwater is natuurlijk van oorsprong het ideale water voor onze hobby. De planten en de dieren in het oerwoud kunnen het niet beter krijgen. Dus eigenlijk is het voor ons ook prima uitgangswater. Alleen jammer voor ons regenwater dat wij niet midden in het oerwoud wonen maar in Nederland. De lucht is over het algemeen genomen best wel wat schoner dan een aantal jaren geleden maar bij een regenbui weten we niet of er veel of weinig vervuiling in het regenwater zit. We kunnen er op gokken maar een voorbehandeling met een voorfilter om alle zichtbare vervuiling weg te nemen en een nabehandeling met een kool block filter om vrijwel alle onzichtbare schadelijke stoffen weg te nemen is wel verstandig en kan uw hele kikkerpopulatie redden. Belangrijk bij een kool Block filter is het op tijd vervangen van dit filter! Hiervoor zijn indicaties te geven die bij de aanschaf van de filters verstrekt worden. Bijvoorbeeld over het uiterlijk (bijvoorbeeld kleur) van de filter wanneer deze vervangen moet worden of het aantal liters dat een nieuwe patroon aan kan. Wanneer die indicaties aangehouden worden is deze manier van waterbehandeling misschien wel de beste, veiligste en goedkoopste manier. Een voorfilter en een koolblockfilter zijn weliswaar in aanschaf niet goedkoop maar gaan lang mee. Bij vervanging hoeft alleen de inhoud van het filter vervangen te worden en niet de behuizing en dat maakt het dan weer betaalbaar. Er hoeft geen water weggespoeld te worden zoals bij osmosewater en er hoeft niet permanent hars geregenereerd- of weggegooid - te worden. Vang het regenwater vooral op bij heftige regenval en probeer vooral de regen op te vangen nadat de lucht al een beetje is schoongespoeld door de eerste regen. Gif en vuil dat er niet in zit hoeft er ook niet uitgehaald te worden en op die manier gaan de filters langer mee. Mensen met een zinken dak en zinken regenpijp hoeven zich geen echte zorgen te maken over de kwaliteit van het behandelde water want zink wordt door een koolblockfilter goed uit het water gefilterd. 

 

Stelling 2:

 

Wanneer regenwater om wat voor reden dan ook niet verstandig is om te gebruiken, bijvoorbeeld omdat de vervuilende industrie wel erg dichtbij zit of omdat je in een flat woont zonder dat je een regenpijp hebt, kun je kiezen uit osmosewater of water uit een ionenwisselaar. Er zijn voorstanders van een van deze apparaten evenals tegenstanders. Zo zou mos dat door osmosewater besproeit wordt doodgaan? Persoonlijk heb ik deze ervaring niet. Zo zou ook de huid van de kikkers niet goed reageren op osmosewater omdat er niets meer in zit, te zacht is en in de huid zou branden. Persoonlijk heb ik die ervaring niet. Veel tinctoriussen gaan bij mij juist bij het sproeien het liefst onder de sproeier staan alsof ze een douche nemen. Dan nog water van een ionenwisselaar: ik ben zelf huiverig voor het idee dat kalk ontnomen wordt aan het water door er zouten voor in de plaats te zetten. Nu weet ik zelf ook wel dat een beetje keukenzout een helende werking heeft op de huid en dat larven die last hebben van een huidaandoeningen prima reageren op een theelepeltje zout per liter water maar het idee dat een gezonde kikkervis of kikker in water leeft of zit waar zout aan is toegevoegd is vind ik ook geen lekker idee! Maar ik hoor goede berichten en ik ben nu wel overtuigd dat het niet echt schadelijk is voor kikkers, Tenslotte komt volgens de evolutietheorie alle landleven oorspronkelijk uit zee en dat is misschien wel de oorsprong dat een beetje zout in de juiste concentratie door de huid goed verdragen wordt. Dus ik zie water van een ionenwisselaar - zowel als onthard water doormidden van kunsthars - beide als een goed alternatief wanneer behandeld regenwater niet (makkelijk) mogelijk is. Beide systemen hebben voor en nadelen waarbij ik nog niet overtuigd ben of er uit die twee een echte winnaar aan te wijzen is. Ik laat me graag overtuigen. 

 

Samenvattend denk Ik dat:

 

 

 

We hebben het over het water gehad. We kunnen doorgaan met hoe wij dit water kunnen gebruiken om het paludarium vochtig te houden. Tegelijk roept dit ook weer op tot controversen. 

 

Ik krijg niet zoveel bezoek in mijn kikkerkamer maar ik vind het altijd kostelijk wat ik als reacties krijg. De een noemt mijn bakken te vochtig, de ander te droog en dan heb ik het niet eens over de hoeveelheid licht, de temperatuur, de begroeiing, de afmeting van de paludariums etc. Het lijkt dat iedereen hierin een eigen mening over heeft en deze ook graag wil uitspreken. Dat vind ik ook prima want discussie roept op tot nadenken hoop ik. Daarnaast is het natuurlijk zo dat de vochtigheid in het paludarium en met name de vochtigheid van de lucht in het paludarium door heel veel omstandigheden beïnvloed wordt dan alleen een waterval, mistsysteem of besproeien!

 

Het is logisch dat de gewenste vochtigheid afhangt van het soort kikker die je houdt. Daarnaast is alom bekend dat je in een paludarium ook moet zorgen voor wat drogere en wat nattere plekken zodat de kikker in de loop van de dag die plekken op kan zoeken die hij op dat moment nodig heeft.

 

We kunnen natuurlijk op verschillende manieren de vochtigheid beïnvloeden. Denk daarbij aan een groot of klein ventilatiestrook, of zelfs een ventilatiestrook die je met een plaatje losliggend glas groter of kleiner kunt maken, bijvoorbeeld afhankelijk van de vochtigheid buiten. Een waterdeeltje en/ of een dubbele bodem is ook een prima middel om de vochtigheid te beïnvloeden. Er zijn kwekers die op de zojuist genoemde manier een prima luchtvochtigheid hebben en een uitstekende kweekresultaat met maar 1 of 2 keer kort sproeien per week. Ook zijn er mensen die een automatische sproeiinstalatie hebben en deze 3 x op een dag laten lopen en toch nog een droge bak hebben omdat bijvoorbeeld door over-ventilatie alle vocht weer snel naar buiten wordt geblazen en de omgevingsvochtigheid gortdroog is. Met name de geringe kweekresultaten in Spanje zouden daar aan te wijten kunnen zijn. In die landen is vaak een airco nodig om de kikkers niet te warm te houden en permanente besproeiing met een over-ventilatie is dan de oorzaak dat gortdroge lucht in de net besproeid paludarium komt zodat het voor de kikkers wel weer erg snel erg droog wordt.  

 

Een waterval heeft over het algemeen een erg gunstig effect op een goede vochtigheid zonder dat er al te veel bijgesproeid hoeft te worden. Het mooist vind ik een natuurlijk watervalletje over bijvoorbeeld een wortelstobbe waarbij geen slangetjes en dergelijke te zien zijn. Maar zo heeft iedereen een andere smaak. In het kleinste bakje kan al een watervalletje gecreëerd worden.

 

Mistsystemen zien er vaak leuk uit en hebben ook een gunstig effect op de luchtvochtigheid. Alleen moet er dan wel het een en ander geknutseld worden om de mist van het apparaat naar de bak te krijgen.  Sommige mensen hebben een klein mistapparaatje in het watergedeelte van het paludarium. Ik heb begrepen dat dit meestal geen goede resultaten geeft. Vaak is er sprake van geringe lekstroom dat voor de kikkers niet gunstig is.

 

De meest bekende manier om de vochtigheid van het paludarium te beïnvloeden is het besproeien. Ook hierin zijn weer keuzes te maken. Doen we dat handmatig, semiautomatisch of automatisch. Handmatig kan gewoon met een handsproeier met een reservoir dat groot of klein is. Semiautomatisch kan met een sproeilans dat door middel van een drukpompje het water uit een voorraadvat oppompt en vernevelt of sproeit op de plek die degene die sproeit voor ogen heeft. Hier kan dus degene die sproeit - net zoals bij een gewoon handsproeier - precies dat besproeien wat hij wil. Dit kan met een automatische sproeier niet. Met een automatische sproeiinstallatie kan natuurlijk het aantal sproeiers, de sproeihoek en sproeirichting bepaald worden en de lengte en aantal van de sproeimomenten op een dag. Allemaal goede zaken om je wat werk uit handen te nemen en bij een korte vakantie kan dan gezorgd worden voor een  redelijk constante vochtigheid. Dus allemaal positieve punten maar daarmee kan het ook zijn dat een aantal plekken natter of droger dan beoogt kunnen worden. Sommige houders van een paludarium lossen dit op om periodiek iets handmatig bij te sproeien naast een sproeiinstalatie.

 

 

Aanschaf

Alle apparatuur die ik hier noem kunt u kopen bij * www.terrated.nl evenals www.frogsandmore.nl. * afwijkende tekst ten opzichte van geschreven tekst in DN magazine.